Türkiye Ekonomi Politikaları Araştırma Vakfı’nın (TEPAV) tütünle ilgili projelerinde, tütün endüstrisinden bir firmanın kurup fonladığı Dumansız Dünya Vakfı’ndan destek alması, sigaraya karşı mücadele eden sivil toplum örgütlerinden büyük tepki çekti. Türkiye’nin de imzaladığı Tütün Kontrolü ve Çerçeve Sözleşmesi’ne göre, bir sivil toplum örgütünün, sigara endüstrisiyle doğrudan veya dolaylı bu tür bir ilişki kurması da yasa dışı!
Sağlığa Evet Derneği üyelerinin katılımıyla gerçekleştirilen online basın toplantısında bu konuyla ilgili detaylar ile; Türkiye’de tütün ürünleri kullanımıyla ilgili veriler, Endüstrinin -özellikle gençleri hedefleyen- pazarlama çalışmaları, Endüstrinin yeni pazarlama stratejisi ‘zararı azaltılmış ürünler’, Tütün ürünlerinin verdiği zararlar ve bunu azaltma yolları hakkında açıklamalar yapıldı.
Başkanı Prof. Dr. Elif Dağlı’nın açıklaması;
Tek mali desteği tütün endüstrisi olan bir vakıf Türkiye’de projelere fon sağlamağa başladı. Bu projelerin tütün endüstrisinin hedeflediği gibi Türkiye pazarının yeni nesil ürünlere açılması ve tütün kontrolü politikalarında endüstrinin söz hakkı olması sonucunu doğurmasından endişe duymaktayız.
Dumansız Dünya Vakfını tanıyalım;
2017 yılında ABD’de vergiden muaf, özel, bağımsız olduğunu iddia eden bir vakıf kuruldu. Vakfın kuruluş amacı tütün kullanımının ve sigara ilişkili ölümlerin azaltılması görünüyordu. Başına da daha önce Dünya Sağlık Örgütünde bu konuda çalışmış bir uzman getirildi. Ama vakfın tek geliri büyük bir tütün firmasından geliyordu. Bu tütün devi vakfa 2018 yılından itibaren 12 yıl boyunca her yıl 80 milyon dolar ödemeye söz vermişti.
Herkes tek gelirini tütün firmasından elde eden vakfın nasıl “bağımsız” olacağını ve tütünle mücadele edeceğini merak ediyordu. İki bağımsız inceleme sonrası vakfın bağımsız olamayacağı anlaşıldı. Vakfın amacı zarar azaltma, sigara yerine daha az zararlı ürünlerin kullanılmasını sağlamaktı. Bir süre sonra büyük tütün firmaları da sigara işini bitireceklerini ve yeni nesil ürünlere geçeceklerini açıkladılar. Tütün firması ile kamunun ve sivil toplumun ilişkisi bizim de kanunumuz olan Tütün Kontrolü Çerçeve Sözleşmesi ile yasaklanmıştır. Araya konan vakıf bu gerçeği değiştirmez.
Keza vakfın birkaç yıl önce İstanbul’da sağlık çalışanlarını da davet ettiği toplantı Valilik tarafından durdurulmuş ve dünyaya örnek olmuştur. Vakıf gelirlerinin önemli kısmını değişik ülkelerde amacına uyan projelere yatırmaya başlamıştı. 2021 yılında 132 projeye 120 milyon dolar destek vermiştir. Ülkemizde de etkinliğini sürdüreceği anlaşılmaktadır. Halk sağlığı ile tütün endüstrisi çıkarları bağdaşamaz.
Projelerin durdurulmasını talep ediyoruz.
Leave feedback about this