SES: Hemşireler Haftalarını Kutla(ya)Mıyor!

Sağlık ve Toplumsal Hizmet İşçileri Sendikası (SES) 12 Mayıs Hemşireler Günü’nde vilayetlerde basın açıklamaları gerçekleştirdi. 12 Mayıs Hemşireler Günü, SES Şube ve Temsilcilikleri tarafından birçok vilayette iş yerlerinde ve şube binalarında yapılan aktiflik ve hareketlerle kutlandı. Adıyaman ve Hatay’da zelzelede hayatını kaybeden sıhhat işçileri anılırken, vilayetlerde yapılan açıklamalarda “Açlık hududunda yaşamayı kabul etmiyoruz, kamu işçilerine acil ek artırım istiyoruz” talebi öne çıktı.

SES’in ‘Hemşireler Günü’ açıklamasında “Sağlıkta dönüşüm” programlarının tüm dünyada IMF, DB, DTÖ örgütü üzere kurumların bir planı olarak neoliberal siyasetlerin sıhhat alanına yansıması olarak değerlendirildiği, Türkiye’de ise bunların temelini 24 Ocak kararlarının uygulanmasının önünü açan 1980 askeri darbesine dayandırıldığı vurgulandı. SES, “2002 yılında AKP hükümetlerinin tek başına iktidar olması ile bu süreç hızlanmaya başlamıştır. “Sağlıkta dönüşüm” programının hem halk açısından hem de sıhhat işçileri açısından yaratacağı aksiliklere sendikamız birinci günden itibaren dikkat çekmiş ve karşı bir çaba yürütmüştür. Yürüttüğümüz uğraş programın uygulanmasını tümüyle engelleyemese de geciktirmiştir. Gerçekten uygulanan siyasetlerin yanlışlığı ve aksilikleri yüzlerce örnekle açığa çıkmış ve bizi haklı çıkarmıştır” vurgusunda bulundu. 

Dönüşümün Cilası Covid-19’da Dökülmüştür!

 Sağlıkta dönüşüm programının cilasının Covid-19 pandemisinde döküldüğünü söyleyen SES, “Pandemi sürecinde uygulanan siyasetler sonucu 10 binlerce insanımız ömrünü yitirmiş ve yüz binlercesi hastalanmıştır. Tekrar sıhhat işçilerine pandeminin birinci başladığı periyotlarda bırakın kâfi hami ekipman vermeyi tek cerrahi maske ile gün uzunluğu çalışmaları istenmiştir. Sonuç olarak yüzlerce sıhhat işçisi ömrünü yitirmiş ve binlercesi de hastalığa yakalanmıştır” dedi. 

Sağlık Sistemi Enkaz Altında Kalmıştır!

6 Şubat Kahramanmaraş merkezli zelzelelerde, kiralık dükkânlarda, cami altlarında, apartman altlarında açılan ASM’ler başta olmak üzere sıhhat kurumlarının büyük çoğunluğunun kullanılamaz hale geldiğine dikkat çeken SES, “Kurumlar yukılmış, çok sayıda işçiye mezar olmuştur. Sıhhat sistemi enkaz altında kalmıştır. Programa karşı itirazlarımız da ne kadar haklı olduğumuz maalesef halk ve sıhhat işçilerinin canına mal olarak teyit edilmiştir. Sıhhat iş kolundaki bütün işçiler için “dönüşüm” programı daha fazla angarya çalışma, güvencesizlik, emekliliğe yansıyan düşük fiyatlar, mobbing, şiddet, liyakatsiz yöneticiler olarak değerlendirirsek abartılı olmaz” açıklamasında bulundu. 

Hemşireler Yalnızca Bu Haftada Hatırlanmak İstemiyor!

“Tüm bu olumsuz durumlardan işkolunda ki bütün işçiler üzere hemşirelerde etkilenmektedir. Böylesi bir durumda hemşireler gününü kutlamak yerine insanca hayat ve çalışma şartları için tekrar alanlardayız” diyerek açıklamasına devam eden SES, “Her yıl 12- 18 Mayıs tarihleri ortası hemşirelik haftası olarak ve 12 Mayıs ise Hemşirelik günü olarak kutlanmaktadır. Sıhhat grubunun en kıymetli modülü olan hemşireler yalnızca bu tarihler ortasında hatırlanmak istemiyor, meselelerinin çözülmesini talep ediyor. Ağır ve uzun çalışma mühletleri, son yıllarda yaşadığımız Covid-19 pandemisinin üzerlerindeki ağır yükü ve büyük tesirleri, zelzelenin etkilediği 11 vilayette yürütülen sıhhat hizmetleri hemşirelik mesleğinin ne kadar değerli ve vazgeçilmez oluğunu bir defa daha açığa çıkarmıştır. Bu hafta vesilesiyle Sıhhat Bakanlığı’na bağlı kurumlarda çalışanların yüzde 30’una yakınına tekabül eden hemşirelerin yaşadığı meselelere değinmek gerekmektedir. Bu sıkıntıları çözmek birebir vakitte sıhhat sistemindeki birçok sorunun tahlilini de beraberinde getirecektir” dedi.

Anket Sonuçları ve Talepler Sıralandı

2023 yılı Cumhurbaşkanlığı Yıllık Programına baktığımız vakit hemşire sayısının 232 bin 442 olduğunu gözlemlemekteyiz. Ebe sayısı da 57908 olarak söz edilmiştir. Sıhhat Bakanlığının Aralık 2022 bilgilerine nazaran de toplam sıhhat bakanlığı, üniversite hastaneleri ve özel olmak üzere Ülkemizde 302.704 ebe ve hemşire misyon yapmaktadır. 2021 yılında 100 bin şahsa düşen ebe hemşire sayısı ülkemizde 343 iken, 2020 yılı için bu sayılar AB’de 873, OECD ülkelerinde de 926’dır. Ebe ve hemşirelerin nüfus hissesine düşen sayıları AB ve OECD ülkelerine nazaran yetersizdir. İş yükleri de AB ve OECD ülkelerine nazaran daha fazladır. Birde dönüşüm ismi altında uygulanan sıhhatte kışkırtılan talepte göz önüne alınınca iş yükleri daima artmaktadır. Artan iş yüküne karşın fiyatları ise bu ülkelerin çok çok gerisindedir. Bilhassa emekliliğe yansıyan temel fiyatta “dönüşüm” siyasetleri ile yıllar içinde gerileme yaşanmıştır. Hemşireler de başka sıhhat işçileri üzere kısmen de olsa gelirlerini arttırmak için daha fazla mesai ve nöbet tutmaya başlamıştır. Yeniden döner sermaye, teşvik vb uygulamalar ile yapılan fiyatlandırma usulü nedeni ile en temel hak olan dinleme hakkı dahi kullanılamamakta yıllık izinlere dahi ayrılmamaktadırlar. Bu durum bile yaşanan yoksulluğu göstermektedir. Temel fiyatlar çok az olduğu için emekliliği gelen hemşireler ağır çalışma şartlarına karşın emekli olmaktan imtina etmektedirler. Özcesi günümüz çalışma şartları, ağır emek sömürüsünün olduğu yabanî kapitalizmin birinci devirlerini anımsatmaktadır. Ankara Şubemiz tarafından Nisan-Mayıs 2023’te yapılan Kamuda Çalışan Ebe ve Hemşirelerin Ekonomik Durumları ve Çalışma Alanlarına Ait Durum Tespit Çalışması Anketine baktığımızda yaşanan meselelerin ne kadar büyük olduğu görülecektir.

• Ebe ve Hemşirelerin %64’ü çalışma alanında mobbinge maruz kaldığını belirtmiştir, 30 yaş altı ebe ve hemşireler yaş aralığında en fazla mobbing oranına sahiptir.
• 18 -35 yaş ortası Ebe ve Hemşirelerin %75’i yurt dışına gitmeyi düşündüğünü söz etmiştir
• Ebe ve Hemşirelerin (EYT düzenlemesi ile birlikte) %37’si emekliliği hak ettiğini söz etmiştir. Emekliliği hak eden Ebe ve Hemşirelerin %91’i ekonomik dertler nedeniyle emekli olamadıklarını tabir etmiştir.
• 30 yaş altı ebe ve hemşirelerin %74’ü kirada oturduğunu, %17’si ailesi ya da ailesinin meskeninde oturduğunu tabir etmiştir. Kirada oturan Ebe ve Hemşirelerin ise %93’ü son devir kira artışları nedeniyle sıkıntılar yaşadığını söz etmiştir
• Yine kirada ve ailesin konutunda oturan Ebe ve Hemşirelerin %96’sı gelir seviyesi ve bugünkü ekonomik kaidelerde mesken sahibi olamayacağını tabir etmiştir. 30 yaş altı olanlarda bu oran %99’u bulmaktadır.
• Ebe ve Hemşireler %82’si ekonomik meseleler nedeniyle sistemli kredi borcunun olduğunu söz etmiştir.
• Ankara Şubemizin anketinde de net olarak açığa çıktığı üzere hemşireler yoruldular, tükendiler, hatta bu süreçte ömürlerini yitirdiler. Pekala, hemşireler ne istiyor? Beklentileri neler? Tüm işçiler için fiyata dair talebimiz hemşire arkadaşlarımız içinde motamot geçerlidir.
• Performans, döner sermaye, ek ödeme ve artık de teşvik diye isimlendirilen gelir teminatı olmayan ve emekliliğe yansımayan fiyatlandırma yerine yoksulluk sonu üzerinde ve emekliliğe yansıyacak temel fiyat verilsin. Temel fiyat üzerine eğitim durumu, yapılan işin niteliği ve riski, kıdem yılı üzere kriterler ile giydirilmiş fiyat belirlensin. Bu gerçekleşinceye kadar bağımsız bir meslek kümesi olan hemşirelerin yaptığı her süreç (enjeksiyon, serum, tansiyon ölçme, hasta bakımı vb.) kendi isimlerine süreç puanı olarak işlenip karşılığı olan teşvik ödemesi verilsin,
• Hemşirelik Kanunu mesleğin özüne yakışır, misyon tarifine uygun halde düzenlensin, bağımsız hale getirilsin,
• Covid-19 pandemisi ve Sarsıntı ile birlikte daha da görünür hale gelen hemşire sayılarındaki açık giderilsin, OECD ortalamasına takımlı teminatlı istihdamla yükseltilsin,
• Fiili hizmet müddeti artırımı yine düzenlensin,
• Kadın hemşireler için analık ve süt müsaadesi mühletleri yine düzenlensin, bu süreçlerde yeteri kadar fiyatlı müsaade verilsin,
• Her iş yerinde 7/24 hizmet veren, fiyatsız kreş sağlansın,
• Hemşireler için inançlı çalışma ortamları oluşturulsun, şiddete karşı tüm önlemler alınsın,
• Atamalarda liyakat temel alınsın, yöneticiler liyakata uygun olanlar ortasında hemşireler ve öteki işyerindeki işçiler tarafından seçilerek belirlensin,
• Hemşire iş gücü planlaması yapılsın, çok sayıda değil nitelikli eğitim veren hemşirelik okulları açılsın,
• Sağlık Bakanlığı ve Üniversiteler dışında öbür kamu kurum ve kuruluşlarında çalışan arkadaşlarımızın hem o kurumun temel işini yapıyor olarak kabul edilmemesi hem de sıhhat iş kolundaki düzenlemelerin dışında tutulması uygulamasına son verilsin,
• İş yerlerinde hemşirelere yönelik, yöneticilerden, takım arkadaşlarından ve hasta ve yakınlarından gelen şiddete son verilmesi için yasal ve idari düzenlemeler yapılsın.
• Özel kesimde çalışan ebe ve hemşirelerin fiyatlarında taban fiyat belirlenmeli, çalışma saatlerinde tavan çalışma saatleri belirlenmeli uygulanmalıdır,
• İcap ödemesi sorunu mahkeme kararlarına bırakılmadan yasal düzenleme ile çözülsün,
• Aile Sıhhati Merkezlerinde fiyatlandırmadan, statüye, çalışma alanlarına dair sıkıntıları çözülmelidir,
• Aile Sıhhati Merkezlerinde çalışıp takıma geçirilmeyen, şirketler ya da aile tabipleri ile yaptıkları kontrat ile çalıştırılan ebe ve hemşireler takıma geçirilsin,
• Başta toplumsal hizmet olmak üzere, isimli tıp kurumu, Sıhhat Bakanlığı merkez teşkilat, Ulusal Eğitim Bakanlığında misyon yapan hemşirelerin de öbür unvanlarda olduğu üzere maaşlarında artış yapılmalı, maaş denkliği oluşturulsun,
• Staj devirleri işe başlama kabul edilmeli ve EYT kapsamına alınmalıdır,
• 5510 kapsamında olan hemşirelerin emeklilik maaşlarına 3600 ek gösterge karşılığı artışlar yapılmalıdır,
• Ebe ve Hemşirelerin taşrada vazife esnasında konaklama sıkıntıları lojmanla giderilmeli, misyon yaptığı kentin gerçekliğine uygun kira dayanağı verilmelidir.

Hak Verilmez Alınır!

SES 12 Mayıs açıklamasına şöyle son verildi: Lakin örgütlenirsek, birlik olursak haklarımızı alırız. Bunun içinde sistem tarafından örgütlendirilen ve yetkili hale getirilen sendikalar da değil; işçilerin öz örgütü olan fiili ve legal temelde çaba yürüten SES çatısı altında bir ortaya gelip çabayı yükselttikçe haklarımızı alırız. İşte o vakit gerçek manada günlerimizi kutlayabiliriz. Bu 12 Mayıs Hemşireler günü ve haftasında da mesleğimize sahip çıkıyor, taleplerimiz yerine getirilinceye ve haklarımızı alıncaya kadar çabadan vazgeçmeyeceğimizi bir sefer daha tabir ediyor, tüm hemşire arkadaşlarımızı yanımızda olmaya, haklarımızı almak için birlikte uğraşa davet ediyoruz.” (BSHA – Bilim ve Sıhhat Haber Ajansı)