Yüksek Yargılama Masrafları Dar Gelirlilerin Adalete Erişimini Zorlaştırıyor !

Yüksek Yargılama Sarfiyatları tartışma konusu oldu.Büro-İş Sendikası Genel Lideri Alay Hamzaçebi, mevzu hakkında açıklama yaptı.

Hamzaçebi BSHA’ya şu açıklamayı yaptı, “2024 yılı için Avukatlık Taban Fiyat tarifesi 21 Eylül 2023 Perşembe günü Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe girdi. Bir evvelki tarifeye nazaran ortalama % 90 artış yapıldı. Yüksek enflasyonun olmadığı vakitlerde Avukatlık Taban Fiyat tarifesi genelde bir evvelki yılın Aralık ayının son günlerinde yayımlanarak yürürlüğe girerdi.  Avukatların emeklerinin karşılığı olan vekâlet fiyatlarının yüksek enflasyon karşısında her geçen gün eridiği bilinmektedir. Vekâlet fiyatlarının enflasyon karşısında korunması bir zorunluktu.  Avukatlık Taban Fiyat tarifesinde yapılan artışlar karşısında taban fiyat düzeyinde maaş ile çalışan düşük gelir kümelerinin maaşlarında ki artış oranlarının düşük olması bu kısmın adalet hizmetine erişimi engelleyecek boyuta gelmiştir. Bunu bir tablo formunda mukayeseli göstermek gerekirse; Yıl Taban Fiyat Sulh Hukuk Minimum Fiyata Oranı Yönetim ve Vergi Mahkemesi Minimum Fiyata Oranı
2018 1.603-TL, 930-TL % 58 1.090-TL % 68, 2024 11.402-TL 10.700-TL % 94 10.500-TL % 92 5 yıl evvel 2018 yılında net 1.603-TL taban fiyat ile çalışan bir kişi tıpkı yıl Sulh Hukuk Mahkemesinde açacağı bir dava için 930-TL, Yönetim ve Vergi Mahkemesinde açacağı bir dava için 1.090-TL vekalet fiyatı ödemesi gerekiyordu. Bu vekalet fiyatlarının minimum fiyata oranı sırasıyla % 58 ve % 68’ dir”

Yüksek Yargılama Masrafları Dar Gelirlilerin Adalete Erişimini Zorlaştırıyor !

Bir Aylık Emekli Maaşı Vekalet ve Yargılama Masraflarını Karşılayamıyor

21 Eylülden itibaren geçerli Avukatlık Minimum Fiyat tarifesine nazaran ve hala 11.402-TL. Minimum fiyat ile çalışan bir kişi birebir 21 Eylülden itibaren Sulh Hukuk Mahkemesinde açacağı bir dava için 10.700-TL, Yönetim ve Vergi Mahkemesinde açacağı bir dava için 10.500-TL vekalet fiyatı ödemesi gerekiyor. Bu vekalet fiyatlarının minimum fiyata oranı sırasıyla % 94 ve % 92’ dir. Yukarıda tablodan anlaşılacağı üzere bir taban ücretlinin Sulh Hukuk Mahkemesinde açmış olduğu bir dava için ödeyeceği vekalet fiyatı 2018 yılında gelirinin % 58’i iken; 2023 yılı 21 Eylül ayından itibaren gelirinin % 94’ü ne ulaşmaktadır.  7.500-TL emekli maaşı alanlar için durum daha da vahim. O denli ki bir aylık emekli maaşı artık vekalet fiyatlarını ve yargılama masraflarını karşılayamaz hale gelmiştir. Ücret gelirleri artışlarının Avukatlık Minimum Fiyat tarifesinde meydana gelen artışlar karşısında az kalması yanında yargılama harç ve masraflarında (posta, tebligat, şahit, keşif, uzman vs.) yapılan yüksek artışlar düşük gelir kümelerinin adalete erişimini engellemektedir. Bu yüksek yargılama maliyetleri toplumsal hukuk devleti unsuruyla bir tezat teşkil etmektedir. Yargılama masrafları tespit edilirken, bu hususta istikrarın sağlanmasına, yargılama masraflarının bireyleri hak arama talebinden vazgeçmeye götürebilecek kadar yüksek olmamasına da dikkat edilmelidir.

Çözüm Bulunmalı

Başka bir deyişle, yargılama harç ve masraflarının, hak arayanları dava açmaktan vazgeçirtebilecek derecede yüksek tutulmaması gerekir. Zira davayı kaybetme tehlikesinin bulunması ve yüksek yargılama masrafları ödenmesinin ihtimal dahilinde olması, devletin yargı organlarına başvurmayı, öteki bir deyişle hak arama özgürlüğünün kullanılmasını engelleyecektir. Taraflarca ödenecek yargılama sarfiyatları, toplumsal hukuk devleti anlayışı çerçevesinde olmalı ve ekonomik acıdan güçlüler ile güçsüzler ortasındaki eşitsizlik büsbütün kaldırılmalıdır. Kamu kurumlarında idarecilerin keyfi olarak yapmış olduğu mobbing ve baskılara karşı memurlar, yargılama masraflarının yüksek olması nedeniyle yargı yoluna baş vurmaktan vazgeçerek haksızlıkları sineye çekmek zorunda kalmaktadır. Haksızlık yapan idarecilere karşı değil yönetime karşı dava açılmaktadır. Yönetimin kaybetmiş olduğu davalar karşısında yargılama masraflarını ve vekalet fiyatlarını yönetim ödemekte ve bu bireylere karşı rücu edilmediği için siyasete hizmet eden, sendikalar ortasında ayrımcılık yapan arka niyetli bir çok yönetimci rahatlıkla keyfi olarak mobbing ve baskı yapmaktadır. Çözüm olarak toplumsal devlet gereği fiyatlar ile yargılama masrafları ortasında istikrar kurulmalı, şahıslar yönetime ve güçlü olanlara karşı korunmalı, devlet tarafından türel takviye ve maddi yardım sağlanmalı, arka niyetli idarecilerin neden olduğu kaybedilen davalar için bu bireylere vekalet fiyatları ve yargılama masrafları rücu edilmeli. (BSHA – Bilim ve Sıhhat Haber Ajansı)